جواد لاریجانی: چین و روسیه در پازل آمریکا بازی کردند
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۳۵۸۷۱
به گزارش جماران؛ شورای همکاری خلیج فارس و روسیه اخیرا بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن از موضع امارات درباره جزایر سه گانه ایرانی حمایت شده است. این حرکت غلط و محکوم روسیه با واکنش‌های متعددی از طرف مسولان، نخبگان و عموم مردم ایران مواجه شده است و تحلیلگران مختلفی دیدگاه خود را درباره چرایی این اقدام غلط روسیه منتشر کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
محمدجواد لاریجانی دیپلمات اسبق در این باره گفتگویی با تسنیم انجام داده که به شرح زیر است:
درباره موضع‌گیری اخیر روسیه در بیانیه شورای همکاری کشورهای خلیج فارس و همچنین مسئله قفقاز که چند سالی است مطرح شده، بنظر شما نقش و موضع روسیه چه اهمیتی دارد و اساساً صورت‌بندی ماجرا در منطقه قفقاز چیست که باید نسبت به آن حساس بود؟
ابتدا بحث را درباره روابط با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس آغاز می‌کنم، چون اخیراً موضع‌گیری شورای خلیج فارس با حضور وزیر خارجه روسیه واکنش‌های مختلفی را برانگیخت؛ اولاً به نظر من کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس به علت ضعف قدرت ملی که دارند و وابستگی نهادینه شده‌ای که در ساختارشان هست، از طریق نزدیکی به آمریکا و برخی دول غربی _ولو بصورت صوری و نمادین_ احساس قدرت می‌کنند!
این ویژگی کشورهای وابسته است و به نظر آنها این کار، بعنوان یک عنصر مثبت در تعامل با جمهوری اسلامی به نفع آنها خواهد بود و مصداق همان طنز معروف است که "من آنم که رستم بود پهلوان" و جبران آن احساس ضعف تاریخی و هویتی و نظامی هست که همیشه نسبت به جمهوری اسلامی داشته و دارند، در حالی که ما قائل به قدرت ملی خودمان هستیم و این از مهمترین دستاورد‌های انقلاب اسلامی است.
ما همواره با کشورها رابطه داریم، اما براساس منافع ملی و احترام متقابل نه براساس وابستگی؛ دقیقا همین خصیصه است که جمهوری اسلامی را به یک شریک پایدار در صحنه جهانی تبدیل می‌کند؛ ضمناً ما معتقد هستیم که مناقشات مرزی باید بین دو کشور از طریق مذاکرات دوستانه حل شود و نقش قدرت‌های خارجی منطقه نه تنها مشکل‌گشا نیست که مشکل آفرین هم هست.
از طرف دیگر نزدیکی کشورهای خلیج فارس به ایران مورد تایید و نظر ما هم هست و از آن استقبال می‌کنیم چراکه جنبه‌های مختلفی دارد یعنی یک بازی چند سویه است؛ از یک طرف ناکامی‌های وسیع کشورها در پیروی از سیاست‌های شکست‌خورده آمریکا و غرب صهیونی در عراق، سوریه، یمن و افغانستان را شاهد بودیم که خسارات مالی زیادی دیدند و موفق هم نشدند؛ این به‌تن‌هایی یک عنصر کلیدی است که کشورها به سمت ایران بیایند.
از طرف دیگر توجه این کشورها به چین و روسیه بدون همراهی واشنگتن شدنی نیست؛ یعنی واشنگتن به نحوی با این نزدیکی لااقل در کوتاه مدت موافقت دارد و دلیلش این است که احساس می‌کند با نزدیک شدن این کشورها به روسیه و چین به نحوی نیاز آنها به نزدیکی با ایران کاهش پیدا می‌کند و با همین مانور‌های خاص مانند تشکیل شورای همکاری خلیج فارس با حضور چین و روسیه، موجب دلتنگی ایران و کندی روابط کشور ما با چین و روسیه می‌شود.
مواضع ما البته آنطور که گفتم روشن و اصولی است. ما با کشورها براساس منافع مشروع و متقابل و نه وابستگی کار می‌کنیم. از طرفی دفاع و صیانت از منافع ملی ما یک وظیفه است و وظیفه ذاتی کشور است و در این مسئله مضایقه هم نمی‌کنیم؛ از طرفی بازی‌های بین المللی را هم خوب می‌فهمیم و در پیگیری منافع خودمان فریب نمی‌خوریم.
اینجا نکته دیگری هم بگویم که در شطرنج روابط بین‌المللی یک تئوری وجود دارد که ریشه‌اش در تئوری بازی‌هاست! قومیت‌های کشور‌هایی که دارای مبنای ثابت برای استراتژی‌شان هستند در دراز مدت برنده هستند و کشور‌هایی که به طور مقطعی و در فرصت‌های خاص مانور‌های پیچیده خاصی می‌دهند ممکن است در کوتاه مدت منافعی داشته باشد، ولی در دراز مدت این بازی بین‌المللی برایشان نفع زیادی نخواهد داشت؛ لذا کشورهای دنیا باید وقتی با جمهوری اسلامی کار می‌کنند شأن و چهره ما را بشناسند.
ما کشوری هستیم که روی فرصت طلبی‌های مقطعی مانور نمی‌دهیم چراکه شأن ما چنین ایجاب می‌کند. شما ادبیات من را می‌شناسید؛ شأن ما، شأن ام القرایی است و ما در دنیا پرچمدار عدالت بین المللی هستیم.
دکترین «لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ» داریم و این‌ها با حرکت‌های مقطعی سازگار نیست لذا من می‌خواهم بگویم به تدریج از جمهوری اسلامی در صحنه بین‌المللی رونمایی زیبایی صورت می‌گیرد یعنی اگر کشوری دنبال رابطه پایداری است که با دخالت سایر کشورها و نفوذ آنها بالا و پایین نمی‌کند با جمهوری اسلامی می‌تواند رابطه داشته باشد؛ نه دخالت و فشار آمریکا این رابطه را خراب کند و نه فشار کشور دیگر و این یک شأن بسیار بالایی است و این شأن را نباید با هیچ چیزی معامله کنیم.
در مورد قفقاز هم که اشاره کردید باید بگویم این مسائل از سرچشمه‌های مختلفی نشأت می‌گیرد؛ یکی از هم پاشیدگی شوروی سابق به طور طبیعی موجبات یک عدم استقراری در کل منطقه قفقاز شد و هنوز این منطقه چهره ثابت خودش را به دست نیاورده است.
نکته دوم بعضی کشورهای همسایه ما هستند که آنها در سیاست خارجی یک نوسان بسیار شدیدی دارند، ولی عمدتاً ماشین‌هایشان در مدار منافع آمریکا پارک شده است و اگر چه گاهی مواضع به ظاهر ضدآمریکایی و مستقلانه می‌گیرند، اما تقریباً عمر این مواضع دو تا سه هفته است و بعد از آن معکوس می‌شوند. این کشورها تنها عنصری که به آن چسبیده اند همزیستی زبانی و قومی است که آن هم چندان زیاد نیست یعنی مثلاً هم زیستی قومی و زبانی مردم ترکیه با مغولستان خیلی بعید است؛ اگرچه ریشه‌های کلمات پایه‌های ترکی دارد، ولی آنقدر تفاوت در فرهنگ و زبان و تاریخ و همه چیز وجود دارد که بستن این‌ها فقط به یک ریشه چند لغت ترکی به هیچ وجه کفاف نمی‌کند.
می‌خواهم بگویم مسائل آن منطقه مسائل پیچیده‌ای است؛ در منطقه سینک یانگ مغولستان ما با یک جریان خطرناکی از سلفی گری روبه‌رو هستیم که به هیچ‌وجه به نفع هیچ کشوری نیست؛ البته فشار بر روی مسلمان‌ها سبب شده که این جریان رشد کند و اگر در این کشور فشار نژادی از جهات مختلف نبود هرگز این اتفاق نمی‌افتاد.
نکته بعد مسئله سرپل‌هایی است که آمریکا می‌خواهد در این منطقه بزند که در بعضی کشورها موفق بوده مثل قرقیزستان؛ منتها به علت ناپایداری خود این کشورها این سرپل‌ها هم سرپل‌های محکمی نیست. ناپایداری‌های بسیار قومی و سیاسی وجود دارد، نفوذ وسیعی که روسیه امروز در همه کشورها دارد سبب شده که این سرپل‌ها چندان قوت نداشته باشد. نقش عنصر صهیونی هم در این زمینه بد نیست که مورد توجه قرار بگیرد. اگرچه این نقش باز هم اهمیتش نباید خیلی بالا گرفته شود مثلاً تحرکات آنها در مورد جمهوری آذربایجان! این تحرکات قطعا تحریک آمیز است.
جمهوری اسلامی و سیاست‌هایش تولید فشار‌های عظیمی به رژیم صهیونیستی کرده نه اینکه ما باعث آن باشیم بلکه خود انقلاب ما این منطق را پخش کرده و به دکترین انقلاب و دکترین مقاومت که پرچمدارش هستیم برمی‌گردد و الا کمک‌های تسلیحاتی مرحله بعدی است.
آنچه در کرانه باختری می‌گذرد _ اگرچه مانور رسانه‌ای کم انجام شده _، اما حقیقتاً یک حادثه بسیار عظیم و بسیار تاثیرگذار در احقاق حقوق فلسطینیان است لذا من مجدداً می‌خواهم جمع‌بندی کنم که مسائلی که در منطقه ما می‌گذرد یک شطرنج با بازیگر‌های چند وجهی است و عدم استقرار فراوانی را دارد.
ما به علت اینکه مبنای کارمان، بر مبنای حضور است و بازیگری ما دارای یک پایگاه استراتژیک، ثابت و محتمل هست ان شاءالله نتایج مهمی در آینده خواهد داشت. ما نوسان‌های مقطعی را با منافع دراز مدت باید ارزیابی کنیم.
کاری که روسیه یا چین انجام داد آیا یک اشتباه محاسباتی و ندانستن دقیق ماجراست یا بخشی از بازی و استراتژی آنها درباره ماست؟
به نظرم اشتباه محاسباتی نیست، آنها یک استفاده سریع مقطعی را به یک استفاده طولانی‌تر ترجیح دادند، چون متوجه بودند این قضیه روابط آنها با این کشورها انتهای خیلی روشنی ندارد و آنها هم متوجه هستند روابط چین با عربستان فقط تا جایی که آمریکایی‌ها او را قبول داشته باشند پیش می‌رود؛ آنها این را کاملاً می‌فهمند که دولت عربستان توان این را ندارد که در برابر خواست آمریکا بایستد و در کوتاه مدت آمریکایی‌ها می‌خواهند نیاز روسیه در اتکایش به ایران کاهش پیدا کند و با این موضع گیری‌ها ایران دلخور شود، اما در دراز مدت، روس‌ها و چینی‌ها می‌دادند روابطشان در این منطقه با پارامتر‌های حضور و نفوذ آمریکا بسیار محدود است؛ این‌ها همین فرصت فعلی را گفتند استفاده کنیم، چون آینده معلوم نیست چیست و درست عکس روابط با ایران است.
روابط با ایران آینده بسیار خوبی دارد، چون کسی روی ما نمی‌تواند نفوذ داشته باشد و روابط با ایران پایدار است و دنبال این مانور‌های سیاسی با ایران نیستند؛ در عین حال به نظرم اشتباه آنها باید محکوم شود یعنی آنها هم شأن خودشان را پایین آوردند.
کشور‌هایی با وسعت چین و روسیه نباید برای منافع خیلی کوچک سریع اقداماتی کنند که در سطح کشورهای ضعیف‌تر و کوچکتر هست و باید در روابطشان اعتمادسازی کنند لذا مواضع وزارت خارجه ما در این زمینه و محکوم کردن این اقدامات کاملاً معقول است.
یعنی روسیه و چین هم در پازل اشتباهی قرار گرفتند که بخشی از سناریوی آمریکا بود؟
دقیقاً؛ این‌ها به امید جذب منافع کوتاه در پازلی که آمریکا طراحی کرده بازی کردند و به نظرم هر دو فریب خوردند و زمان این فریب را نشان می‌دهد یعنی اگر فکر کرده باشند که کشوری مثل امارات یا عربستان یا بحرین و کویت و... دیگر از آمریکا فاصله گرفتند و می‌خواهند مستقلاً عمل کنند به نظرم فهمشان از شرایط کاملا قابل سوال است.
منبع: جماران
کلیدواژه: زلزله ترکیه و سوریه ایران و روسیه روسیه محمدجواد لاریجانی جزایر سه گانه زلزله ترکیه و سوریه جمهوری اسلامی کشور ها چین و روسیه بین المللی خلیج فارس دراز مدت سرپل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۳۵۸۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شکست تلاش آمریکا برای گسترش نفوذ در آفریقا
افسر اطلاعاتی بازنشسته سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) درخواست اخیر دولت‌های چاد و نیجر برای خروج نیروهای عملیات ویژه آمریکایی از خاک این کشورها را یک شکست دیگر برای سیاست گسترش نفوذ آمریکا در قاره آفریقا می‌داند.
به گزارش مشرق، رسانه‌ها اخیرا گزارش دادند نیروهای عملیات ویژه آمریکایی بعد از آنکه مقام‌های چاد حضور نظامیان آمریکایی در این کشور را غیرقانونی خواندند قرار است در روزهای آینده خاک این کشور آفریقایی را ترک کنند. این اتفاق بعد از آن می‌افتند که سربازان آمریکایی که در نیجر حضور داشتند نیز مجبور به خروج از این کشور شدند.
به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، از مجموع ۷۵ نیروی ویژه ارتش آمریکا که در شهر «انجامنا»، پایتخت چاد حضور داشتند، قرار است ده‌ها سرباز پیش از فرا رسیدن موعد انتخابات ریاست جمهوری این کشور در ششم مه، خاک آنجا را ترک کنند.
رهبران چاد در ماه آوریل نامه‌ای را برای وابسته نظامی آمریکا در این کشور فرستاده و به او اطلاع دادند انجامنا به توافقش با واشنگتن که اجازه به حضور این نظامیان در چاد می‌داد موسوم به توافق وضعیت نیروها پایان می‌دهد. هنوز تعداد دقیق سربازان آمریکایی حاضر در این کشور آفریقایی مشخص نیست اما مقام‌های آمریکایی تاکید می‌کنند این تعداد بیشتر از ۱۰۰ سرباز نیست. به گزارش مطبوعات آمریکا، پنتاگون همچنان امیدوار به مذاکرات بر سر توافق جدیدی با دولت چاد و بازگرداندن سربازانش به این کشور بعد از انتخابات ششم مه است.
لری جانسون، مامور کهنه‌کار سابق سازمان سیا معتقد است ارتش آمریکا در صورت خروج از چاد دیگر هرگز به آنجا باز نخواهد گشت.
لری جانسون که مقام وزارت امور خارجه آمریکا نیز بوده در واکنش به برنامه خروج نظامیان آمریکایی از نیجر و چاد گفت: «آسان‌ترین شکلی که می‌توان این مساله را بیان کرد این است که این روند دارد شکست می‌خورد.»
او ادامه داد: «ارتش آمریکا در هر دوی این کشورها پایگاه‌هایی نظامی دارد که برای تعقیب عوامل القاعده و تلاش برای از بین بردن آنها طراحی شده‌اند. اما به وضوح دولت‌های محلی دارند اجرای این سیاست از سوی آمریکا را رد می‌کنند. این واقعا یک رسوایی برای آمریکا از این نظر که کلیت نفوذش را از دست می‌دهد محسوب می‌شود و من فکر می‌کنم روسیه قرار است جای آن را بگیرد.»
کشور چاد از ۱۹۰۰ تا ۱۹۶۰ میلادی تحت حاکمیت استعمارگر فرانسوی‌ها قرار داشت. بعد از آنکه این کشور آفریقایی استقلال یافت فرانسوی‌ها باز هم در چند مقطع در دهه‌های ۱۹۶۰، ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به بهانه حفاظت از دولت‌های حاکم در چاد سربازانشان را به این منطقه اعزام کردند. نیروهای فرانسوی در فاصله سالهای ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۴ یک حضور دائم را در چارچوب «عملیات قرقی» در این کشور آفریقایی حفظ کردند. بهانه اجرای این عملیات نیز حفاظت کردن از چاد در مقابل شبه‌نظامیان و نیروهای لیبیایی اعلام شد. بعد از سال ۲۰۱۴ فرانسه عملیات موسوم به «عملیات برخان» را جایگزین آن کرد. هر چند پاریس این عملیات را یک عملیات ضد تروریسم گسترده در منطقه ساحل در آفریقا خواند اما اکثر دولت‌های این منطقه آن را به عنوان تلاشی شکست خورده محکوم کردند.
روزنامه واشنگتن پست در ماه مه ۲۰۱۴ گزارش کرد آمریکا حدود ۸۰ سرباز را عازم چاد کرده تا از عملیات هواپیماهای شناسایی، اطلاعاتی و نظارتی برای ماموریت یافتن گروهی از دختران دانش‌آموز نیجریه‌ای ربوده شده توسط تروریست‌ها در شمال نیجریه حمایت کنند. کاخ سفید پس از آن اعلام کرده بود این نیروها «تا زمانی که دیگر نیازی به کمک آنها به حل‌وفصل این پرونده آدم‌ربایی نباشد» در چاد باقی خواهند ماند. پایگاه تام‌دیسپاچ در سال ۲۰۱۴ گزارش کرد که تحقیقات این پایگاه مشخص کرده آمریکا به شکلی بی‌سروصدا بعد از آنکه بمباران‌های ناتو، لیبی را به عصر حجر بازگرداند، مناطق نزدیک به آن را بی‌ثبات کرد و باعث جهش خشونت افراطگران و شبه‌نظامیان شد، حضور نظامی خود در چاد را افزایش داده است.
بعد از شکست عملیات برخان که هدفش قرار بود شکست دادن تروریست‌ها باشد کشورهای مالی، نیجر و بورکینافاسو به شکل پی در پی خواستار خروج سربازان فرانسوی از خاک این کشورها شدند. سربازان فرانسوی در بازه زمانی فوریه ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ خاک این سه کشور آفریقایی را ترک کردند و در این میان حدود ۱۰۰۰ سرباز فرانسوی به چاد منتقل شدند و تا همین امروز نیز در آنجا باقی مانده‌اند.
در این میان واشنگتن پست معتقد است ژنرال محمد ادریس دبی اتنو که از ۲۰۲۱ رهبر چاد بوده به زودی بعد از تکمیل خروج سربازان آمریکایی از خاک کشورش، سربازان فرانسوی را نیز وادار به خروج از چاد می‌کند. این روزنامه آمریکایی متذکر شد چاد به همراه مالی، نیجر و بورکینافاسو برای حل مسائل اقتصادی و امنیتی خود در حال گرایش به روسیه هستند.
چاد از مدتی پیش مشغول تقویت کردن روابطش با روسیه بوده است. مهمت ادریس دبی اتنو در ماه ژانویه سفری رسمی به روسیه داشت و در ماه ژوئیه گذشته نیز وزیر امور خارجه چاد در اجلاس روسیه-آفریقا در سن پترزبورگ شرکت کرد.
جانسون خاطرنشان کرد: «این روسیه نیست که سابقه به بردگی کشیدن سیاهپوستان آفریقایی را داشته باشد. در درجه دوم نیز روسیه هیچ روابط نزدیکی با امپراتوری‌های استعمارگر نداشته است. این فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها، آلمانی‌ها، هلندی‌ها و بلژیکی‌ها هستند که سابقه طولانی در به استثمار کشیدن آفریقا و مردم و منابعش داشته‌اند. بنابر این من صراحتا فکر می‌کنم هم روسیه و هم چین به عنوان واسطه‌هایی صادق دست‌کم خیلی صادق‌تر از آمریکا، توسط کشورهای منطقه در نظر گرفته می‌شوند.
این تحلیلگر سابق سازمان سیا نتیجه‌گیری کرد: «این اتفاقات را می‌توانیم بخشی از فروپاشی به اصطلاح نظم بین‌المللی قانون محور تحت رهبری آمریکا بخوانیم. تلاش‌های آمریکا برای سلطه یافتن بر جهان دارند خنثی می‌شوند. این تلاش‌ها به نوک قله خود رسیدند و حالا دارند از سراشیبی سقوط می‌کنند. بنابراین من هم فکر می‌کنم این یک نشانه دیگر از این است که سیاست‌های آمریکا دارند به بیراهه می‌روند.»
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است